خدا را نه می توان کاملا اثبات کرد و نه انکار کرد بلکه می توان به او ایمان آورد

یکی از مسائل چالش برانگیز در میان فلاسفه و اندیشمندان اثبات و یا انکار وجود خداوند می باشد . از دیر زمان فلاسفه ی خداباور و خدا ناباور شرق و غرب با هم در این مورد مباحث بسیار و استدلالات مخصوص بخود را ارائه داده اند در دنیای غرب فلاسفه ی خداباور مانند افلاطون و ارسطو تا فلاسفه ی قرون وسطی و فلاسفه ی اسلامی چون فارابی و ابن سینا ودر قرن حاضر در این مورد مباحث مفصل ارائه داده اند . و استدلال‌هایی بر اثبات وجود خدا ارائه داده اند . مثل برهان تسلسل ، برهان نظم ، برهان علیت و...ولی مشکل اینجاست که همان دلایل و استدلالاتی را که فلاسفه ی خداباور برای اثبات وجود خدا بیان داشته اند ، فلاسفه ی خداناباور همان استدلالات را برای اثبات عدم وجود خدا نیز به کار برده اند . مثلا فلاسفه ی خداباور در برهان علیت بیان می دارند که چون هر پدیده و معلولی علت پدید آورنده ای در  جهان دارد پس وجود این همه  پدیده ها در عالم دلیل قاطعی است بر اینکه باید این پدیده ها علت و عامل پدیده آفریننده ای داشته باشند چون به لحاظ عقلی هیچ چیز نمی تواند بیهوده و بدون علت به وجود بیاید.و این علت اولیه خداست . در مقابل فلاسفه ی خدا ناباور می گویند خب بر اساس این برهان علیت که هر پدیده و معلول علتی دارد  پس خود خدا را که و یا چه بوجود آورده ؟ اگر می گویید خدا نیاز به علت بوجود آورنده ندارد پس شما خود برهان علیت که هر معلولی علتی را را نقض می کنید و قبول ندارید . این مباحث ادامه پیدا می کند در حدود سه چهار صده  پیش ازین فیلسوفی با نام ایمانوئل کانت در آلمان ظهور می کند و در این مورد  ژرف اندیشی بسیار می کند و کتابی    مشهور در نقد عقل محض می نویسد. او در این  کتاب تا حدی به حقیقت دست پیدا می کند و در پایان در باب اثبات وجود و یا عدم  وجود خدا نظر می دهد که وجود خدا را با استدلالات عقلی محض نه می توان کاملا اثبات و نه می توان کاملا رد کرد بلکه خداوند وجودی است که می توان  به آن باور و ایمان داشت و  استدلالات عقلی قابلیت اثبات کامل و یا انکار کامل او را ندارند و عقل انسان به نوعی در این مورد استثنایی ناتوان است .شاید این بهترین و کاملترین نظر فلسفی است که می توان در مورد خدا بیان کرد چون مسلم است عقل انسان به جهت محدود بودن انسان، پدیده ای محدود است و عقل محدود انسانی نمی تواند موجودی نامحدودی چون خداوند را اثبات و یا رد کند چون خود عقل آفریده ی خداوند است و مخلوق توانایی اثبات و یا رد کامل خالق را ندارد چون اثبات یا رد یک امر نیاز به  احاطه ی  علمی بر آن چیز را دارد . تمام موجودات و پدیده های هستی چون محدود هستند احتمال دارد که عقل انسانی بر شناخت و اثبات آنها مسلط شود و آنها را بشناسد ولی خداوند چون موجودی نامحدود است عقل محدود  انسانی توانایی احاطه ی علمی برای اثبات و رد آن را ندارد. به قول فردوسی:  خرد را  و  جان را همی سنجد او     در اندیشه ی سخته کی گنجد او   . برای همین در قرآن کریم  بیشتر  به جای اثبات خدا بر ایمان و باور به خدا  تاکید  دارد . یعنی تمام اندیشمندان و فلاسفه ی دنیا بعد از قرنهای متمادی و کامل کردن نظریات خود توسط اعقاب و گذشتگان، تازه در زمان   کانت    به این سخن قرآن کریم رسیدند  که خداوند موجودی است که می توان به آن باور و ایمان داشت و اثبات و انکار او در توانایی عقل بشری بطور کامل نمی تواند باشد.    سلام بر  کسی که پیرو  هدایت شود.

آیاتعیین حلال وحرام ونوشتن کتاب احکام یابه اصطلاح توضیح المسائل ازطرف مراجع تقلید ازنظرقرآن جایز است؟

برای تعیین جایز بودن این کار نیز بهتر است ابتدا به متن و ایات قرآن کریم مراجعه کنیم . چون منبع اصلی ما در تعیین تکلیف این گونه امور باید کتاب خدا  باشد چون برخی از احادیث ممکن است در طی زمان دچار تحریف و جعل شده باشند ولی لااقل می دانیم کتاب خدا به تصریح خود قرآن از تحریف کلمات و آیات در امان مانده چون خداوند خود در قرآن فرموده که "ما از قرآن محافظت می کنیم ." بنابراین امکان تحریف کلامی اصل آیات قرآن به هیچ وجه وجود نداشته و ندارد. اگر به قرآن کریم در این مورد مراجعه کنیم خوشبختانه مشاهده می کنیم که آیات بسیار صریح و روشنی در این مورد وجود دارد که تعیین و تراشیدن حلال و حرام از طرف مردم یا به اصطلاح علما به شدت نهی شده و در این مورد در آیه ی ۱۱۶ سوره ی نحل فرموده:  و لا تقولوا لما تصفوا السنتکم الکذب هذا حلال و هذا حرام لتفتروا علی الله الکذب...    و شما نباید از نزد خود چیزی را حلال و چیزی را حرام بگویید و به خدا نسبت دهید تا بر خدا دروغ ببندید....  این از تکلیف حلال و حرام تراشیدن مراجع تقلید از نظر  خدا در قرآن که با صراحت از آن نهی شده و اما در مورد نوشتن کتاب احکام و توضیح المسائل که برخی آقایان می نویسند و در آن برای مردم حلال و حرام تعیین می کنند در ایه ۷۹  سوره ی بقره می فرماید: فویل للذین یکتبون کتاب بایدیهم ثم یقولون هذا من عندلله لیشتروا به ثمنا قلیلا..... پس وای بر کسانی که از نزد خود کتاب می نویسندسپس می گویند این از نزد خداست تا بهایی اندک بخاطر آن بگیرند...خب در این آیه نیز به صراحت از نوشتن کتاب که حاوی احکام دینی و آسمانی است نهی شده ولی با این حال می بینیم در چند قرن اخیر امامان گمراه به تعبیر پیامبر اسلام یا مراجع تقلید کتاب‌هایی تحت عنوان توضیح المسائل می نویسند و پیروان و مقلدان نادان خود را نیز توصیه می کنند که ازآنها تقلید کورکورانه کنند و مرجع تقلید داشته باشند و اعمال دینی خودرا طبق این کتاب‌های گمراه کننده انجام دهند در حالیکه در قرآن کریم از تقلید در آمور شرعی به شدت نهی شده و تمام بشر و مومنین را به جای تقلید به تفکر و تحقیق در آیات الهی سفارش کرده است . تحقیق و تفکری که منشا تولید علم و معرفت در تمام علوم  و یک انقلاب علمی در جامعه ی مسلمین می تواند باشد ولی در مقابل آن تقلید کورکورانه چیزی جز تحجر و عقب ماندگی و رکود علمی در جامعه نتیجه ای دیگر ندارد و بیهوده نیست که اکنون چند قرن است جامعه ی مسلمین از قافله ی علم و پیشرفت و ترقی باز مانده است .و تا تا این معضل هست و اصلاحات دینی در این گونه موارد انجام نشود وضع به همین منوال باقی می ماند و وضع هر روز بدتر و بدتر هم می شود.